Zaburzenia zachowania i emocji rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie i w wieku młodzieńczym
Zaburzenia zachowania
Zaburzenia te charakteryzują się uporczywym i powtarzającym się wzorcem aspołecznego, agresywnego i buntowniczego zachowania. Zachowanie takie powinno prowadzić do poważnego naruszenia adekwatnych dla wieku oczekiwań społecznych. Musi więc być czymś więcej niż tylko zwykłą dziecięcą złośliwością i młodzieńczym buntem oraz mieć względnie trwały charakter (sześć miesięcy lub dłużej). Cechy zaburzonego zachowania mogą być również przejawem innych zaburzeń psychicznych, w tych przypadkach należy preferować pierwotne rozpoznanie.
Zaburzenie zachowania ograniczone do środowiska rodzinnego
Zaburzenie przejawiające się zachowaniami aspołecznymi i agresywnymi (a nie jedynie buntowniczymi i niszczycielskimi), które ograniczają się całkowicie lub prawie całkowicie do domu rodzinnego i interakcji z rodzicami lub rodzeństwem albo najbliższymi domownikami. Powinno ono spełniać ogólne kryteria kategorii (…), ale nawet głęboko zaburzone relacje rodzic-dziecko nie są wystarczające do postawienia rozpoznania.
Zaburzenie zachowania z nieprawidłowym procesem socjalizacji
Współistnienie utrwalonych aspołecznych i agresywnych zachowań (zgodnie z ogólnymi kryteriami kategorii (…)), nie tylko zachowaniem opozycyjnym, buntowniczym i niszczycielskim), z towarzyszącymi, bardzo nieprawidłowymi, relacjami z innymi dziećmi.
Obejmuje:
- Zaburzenie zachowania typu „agresywny samotnik”
- Zachowania agresywne z nieprawidłowym procesem socjalizacji
Zaburzenie zachowania z prawidłowym procesem socjalizacji
Zaburzenie to odznacza się utrwalonymi zachowaniami aspołecznymi lub agresywnymi (zgodnie z ogólnymi kryteriami kategorii (…)), nie jedynie z zachowaniem opozycyjnym, buntowniczym lub niszczycielskim). Występuje ono u jednostek dobrze zintegrowanych ze swoją grupą rówieśniczą.
Obejmuje:
- Kradzieże w towarzystwie rówieśników
- Przestępczość grupowa
- Przestępstwa związane z przynależnością do gangu
- Wagarowanie
- Zaburzenia zachowania, rodzaj grupowy
Zaburzenie opozycyjno-buntownicze
Zaburzenie to występuje zazwyczaj u młodszych dzieci i charakteryzuje się nasilonym buntowniczym, nieposłusznym, niszczycielskim zachowaniem, które nie obejmuje czynów przestępczych lub bardziej skrajnych form zachowania agresywnego lub aspołecznego. Powinno ono spełniać ogólne kryteria kategorii (…), jednak nawet szczególnie złośliwe lub niegrzeczne zachowania nie są wystarczające do postawienia rozpoznania. Stosowanie tej kategorii diagnostycznej wymaga szczególnej ostrożności, zwłaszcza w odniesieniu do starszych dzieci, ponieważ istotnym klinicznie zaburzeniom zachowania towarzyszą zazwyczaj zachowania aspołeczne i agresywne, przekraczające zakres zachowania opozycyjnego, buntowniczego i niszczycielskiego.