Zaburzenia rozwoju psychologicznego
Wspólne cechy zaburzeń rozwoju psychicznego to:
- początek zawsze w okresie niemowlęctwa lub dzieciństwa;
- upośledzenie lub opóźnienie rozwoju funkcji ściśle związanych z dojrzewaniem biologicznym ośrodkowego układu nerwowego;
- stały przebieg bez okresów remisji i nawrotów.
W większości przypadków zaburzeniu ulegają zdolności językowe, wzrokowo-przestrzenne i koordynacji motorycznej. Zwykle upośledzenie lub opóźnienie zauważalne są już od najwcześniejszych chwil życia i ulegają stopniowemu zmniejszeniu wraz z dojrzewaniem dziecka, choć mniejsze zaburzenia mogą utrzymywać się aż do wieku dorosłego.
Specyficzne zaburzenia rozwoju umiejętności szkolnych
Upośledzenie normalnych wzorców nabywania umiejętności szkolnych od wczesnych stadiów rozwoju. Nie są one prostą konsekwencją braku możliwości uczenia się ani wyłącznym efektem upośledzenia umysłowego, urazów lub chorób mózgu.
Specyficzne zaburzenia czytania
Specyficzne i znaczne upośledzenie rozwoju umiejętności czytania, którego nie tłumaczy wyłącznie wiek umysłowy dziecka, obniżenie ostrości wzroku lub nieadekwatny proces nauczania. Upośledzeniu ulegać mogą wszystkie wymienione funkcje: umiejętność rozumienia tekstu czytanego, rozpoznawania czytanych słów, ustnego czytania oraz sprawność wykonywania zadań wymagających umiejętności czytania. Specyficznym zaburzeniom czytania często towarzyszą kłopoty z ortografią, które utrzymują się często w wieku młodzieńczym, nawet jeśli nastąpił pewien postęp w czytaniu. Zaburzenia czytania poprzedzają zazwyczaj zaburzenia rozwoju mowy i języka. W okresie szkolnym towarzyszą im zwykle zaburzenia emocjonalne i zachowania.
Obejmuje:
- Czytanie „do tyłu”
- Dysleksja rozwojowa
- Specyficzne opóźnienie w czytaniu
Specyficzne zaburzenia ortograficzne
Specyficzne i znaczne upośledzenie rozwoju umiejętności ortograficznych (przy braku w wywiadzie specyficznego zaburzenia czytania), którego nie tłumaczy wyłącznie niski wiek umysłowy, obniżenie ostrości wzroku lub nieadekwatny proces nauczania. Upośledzona jest zarówno zdolność ustnego sylabizowania, jak i prawidłowego pisania słów.
Obejmuje:
- Specyficzne opóźnienie umiejętności ortograficznych (bez zaburzeń czytania)
Specyficzne zaburzenia umiejętności arytmetycznych
Obejmują specyficzne upośledzenie umiejętności arytmetycznych, którego nie da się wyjaśnić wyłącznie ogólnym upośledzeniem umysłowym lub nieadekwatnym procesem nauczania. Upośledzenie to dotyczy raczej podstawowych umiejętności rachunkowych: dodawania, odejmowania, mnożenia, dzielenia niż bardziej abstrakcyjnych umiejętności matematycznych potrzebnych do algebry, trygonometrii, geometrii, rachunku różniczkowego lub całkowego.
Obejmuje:
- Rozwojowa akalkulia
- Rozwojowe zaburzenia arytmetyczne
- Rozwojowy zespół Gerstmanna
Mieszane zaburzenia umiejętności szkolnych
Słabo zdefiniowana, rezydualna kategoria zaburzeń, obejmująca zarówno znaczne upośledzenie umiejętności arytmetycznych, jak i czytania oraz ortografii. Zaburzeń tych nie można wytłumaczyć wyłącznie ogólnym upośledzeniem umysłowym lub nieadekwatnym procesem nauczania. (…)